Czytelnicze inspiracje na czas kwarantanny

Pytanie „Jaka książka zrobiła na Tobie największe wrażenie?” zostało zadane uczniom szkół ponadpodstawowych, biorącym udział w rekrutacji do programu edukacyjno-stypendialnego ADAMED SmartUP. Co roku o udział w nim starają się nastolatkowie szczególnie uzdolnieni w naukach ścisłych i przyrodniczych z całej Polski.

– Pierwszym etapem rekrutacji była rejestracja na naszej platformie i naukowa gra online. Kilkuset najlepszych graczy poprosiliśmy o wysłanie aplikacji, których częścią było właśnie pytanie o książki. Byliśmy pod wrażeniem, tego jakie różnorodne i ciekawe tytuły pojawiły się w odpowiedziach. Co ciekawe, uczestnicy rekrutacji nie ograniczali się jedynie do pozycji związanych z naukami ścisłymi, czyli głównym obszarem ich zainteresowania. Dlatego też postanowiliśmy przygotować z nich krótki spis dla wszystkich uczniów, którzy w czasie kwarantanny poszukują nowych inspiracji czytelniczych. Warto podkreślić, że nie jest to lista lektur szkolnych, tylko pozycje polecane przez ich rówieśników – mówi Martyna Strupczewska, Kierownik programu ADAMED SmartUP.

Na młodych pasjonatach nauki wrażenie robią prace fizyków, biologów, medyków i chemików. Jednocześnie nie brak wśród nich także nienaukowych pozycji – „Mały książę”, „Oskar i pani róża” czy antyutopijny „Nowy wspaniały świat”– to tylko niektóre z nich. Co ważne, na ich przeczytanie wystarczy zaledwie jeden lub dwa wieczory.

Najwięcej jednak wskazań wśród młodych „ścisłowców” zebrała książka historyka – „Sapiens. Od zwierząt do bogów” (czas czytania ok. 9 h). Jej autor Y.N. Harari dokonuje szczegółowego przeglądu historii ludzkości – od czasów, w których musieliśmy chronić się przed deszczem w jaskiniach, po dni, w których zgłębiamy tajniki inżynierii genetycznej. Zadaje przy tym prowokujące pytania o pozycję i rolę człowieka we wszechświecie, wychodząc zarówno poza biologiczny aspekt człowieka, jak i historyczne fakty z dziejów cywilizacji.

Podobny charakter, tzn. książki wykraczającej poza ramy przypisane tradycyjnie do swojej dziedziny, ma „Mózg. Granica życia i śmierci” Adriana Owena (czas czytania – prawie 6 h). Jej autor jest neurobiologiem, który przez lata badał ludzi będących w stanie śpiączki. Na podstawie tych doświadczeń zadaje w swojej pracy pytania o granice świadomości, kwestię własnego „ja” i o to, jak badać te kwestie w sposób naukowy.

Niektóre pozycje z listy poleceń uczestników ADAMED SmartUP mogą być szczególnie interesujące dla osób, które nie wybrały studiów fizycznych czy chemicznych, ale mimo to interesują się tymi dziedzinami. W tej grupie znajdą się książki popularyzatorskie autorów, którzy dzięki swojej umiejętności barwnego opowiadania o nauce czy równie barwnej osobowości stali się wręcz celebrytami świata nauki.

„Krótka historia czasu” Stephena Hawkinga to idealna pozycja na rozpoczęcie przygody z fizyką. Autor w ciągu 5 godzin lektury objaśnia czytelnikowi fascynujące odkrycia z tej dziedziny, a także z astronomii i kosmologii. Dzisiaj warto również polecić „Jeszcze krótszą historię czasu” (ok. 4 h lektury), czyli skrót pierwowzoru i jego uaktualnienie o nowe odkrycia, przygotowane przez Hawkinga i Leonarda Mlodinowa.

Neil deGrasse Tyson z kolei uczynił z popularyzacji nauki swój znak rozpoznawczy, dlatego może pochwalić się szeregiem pozycji wartych polecenia. Przykładem może być chociażby „Astrofizyka dla zabieganych” czy napisana wspólnie z J. Richardem Gottem i Michaelem A. Straussem „Witamy we wszechświecie”.

Uznanie młodych ludzi znalazła także klasyka literatury. Wielokrotnie wskazywali – jako książkę, która zrobiła na nich największe wrażenie – „Nowy wspaniały świat” Aldousa Huxleya. Historia kastowego społeczeństwa i bezrefleksyjnego podążania za własną przyjemnością znalazła się na wielu listach najważniejszych książek XX w. i nie zapominają o niej także dzisiejsi nastolatkowie.

Silną pozycją cieszą się także biografie i autobiografie wybitnych, współczesnych oraz historycznych umysłów czy przedstawicieli zawodów związanych z ulubionymi dziedzinami nauki uczestników rekrutacji, m.in.:

– Szeroki przekrój gatunkowy i tematyczny książek na naszej liście, a także poruszane przez nie kwestie wskazuje, że ciekawość nie dzieli się na tą „ścisłą” i „humanistyczną”. Chęć poznania i zadawania pytań jest wspólna niezależnie od tego, czy fascynuje nas fizyka czy historia. Naprawdę interesująco zaś robi się, kiedy obie te perspektywy zaczynamy ze sobą łączyć – zauważa Strupczewska.

Czytanie jest dobrym ćwiczeniem mózgu i działa odstresowująco, co zwłaszcza dzisiaj może być istotną zaletą. Warto więc skorzystać z większej ilości czasu spędzanego w domu i powrócić do czekającej od dawna na półce lektury czy też wybrać coś zupełnie nowego – być może z powyższej listy propozycji młodych naukowców.